Systemisch werk en familieopstellingen
Wat is een familieopstelling/systemisch werk eigenlijk? Moet ik dan met mijn hele gezin of familie komen of hoe werkt dat? Wat gebeurt er precies tijdens een opstelling? Wanneer kun je een opstelling doen? Is het niet een beetje zweverig?
Mijn eerste ervaring
Dit zijn misschien vragen die bij je opkomen als je de termen familieopstelling en systemisch werk ziet staan. In ieder geval bij mij wel, zo’n 8 jaar geleden nu. In die periode werd ik me opnieuw bewust van een patroon dat ik al zo lang kende en ondanks coaching en therapie nog niet ‘te pakken’ kreeg. Ik voelde dat ik iets moest doen maar wist nog niet wat. Een oproep voor een Opstellingenavond op social media raakte me en ik besloot mijn vraag in te brengen zonder te weten wat het precies was. Ontzettend spannend, want als je me een beetje kent wil ik juist graag alles weten en ben ik heel nuchter ingesteld en toch voelde ik dat ik het moest doen. Ik deed een opstelling en kreeg een prachtig inzicht en met dit inzicht kon ik anders naar mijzelf en anderen kijken. Ik kon nieuwe paden bewandelen, niet meteen maar het zaadje werd gepland. Ik voelde letterlijk ruimte. Was het zweverig? Nee, wel is het moeilijk te begrijpen, onder woorden te brengen. Om het echt te weten, nodig ik je uit om zeker een keer aanwezig te zijn als representant of als vraagsteller uiteraard. Ik begeleid je met liefde en aandacht zodat je inzichten krijgt die je leven hoe dan ook veranderen.
Nu mag ik dit mooie werk van Opstellingen begeleiden zelf doen, en het is enorm genieten. Ik neem je/jullie heel graag mee zodat jij mag ontdekken wat jij mag zien om jouw pad verder te bewandelen.
Een familieopstelling laat je snel en zonder veel woorden zien wat de onbewuste oorzaak is achter je gedrag. Een opstelling helpt om de tot nu toe verborgen verbanden te zien met de systemen waar je deel van uitmaakt. Pas als deze zichtbaar zijn, kun je nieuwe mogelijkheden vinden om je op liefdevolle wijze los te maken uit verstrikkingen.
Wat is een opstelling?
Een familieopstelling is een krachtig middel om een vraag in de diepte te onderzoeken. Opstellingen strekken zich veel breder uit dan alleen familiekwesties. Een opstelling kan gaan over relaties, werk, stress, gezondheid, de opvoeding van je kinderen, etc.
Een opstelling is een ruimtelijke weergave van een systeem, bijvoorbeeld van je familie of de organisatie waarin je werkt. Een opstelling geeft een andere kijk op de oorzaken van bepaalde emoties of gedrag. Ieder mens draagt de kenmerken van het grotere geheel waar hij of zij deel van uitmaakt in zich (gezin, familie, school ,werk). Elk systeem heeft eigen dynamieken. Deze verborgen dynamieken blijken ons gedrag in hoge mate te bepalen en worden in een opstelling zichtbaar.
Het systeem waar we ons in bevinden kun je zien als een soort mobile. Het systeem is voortdurend op zoek naar evenwicht. Als de mobile uit balans is, gaat hij wiebelen en bewegen tot hij weer in balans is. Zo werkt het ook in een systeem.
Individuele opstelling
In een individuele opstelling onderzoeken we samen wat er speelt. Ik maak gebruik van elementen in de ruimte of op tafel. Dit kunnen houten figuren zijn, vloerankers of andere voorwerpen. Door samen zonder oordeel te kijken en door systemische vragen te stellen, kunnen de dynamieken, gevoelens en overstijgende patronen helder worden.
Ook kunnen er misschien oorzaken achterhaald worden en kun je ervaren hoe het is om weer je eigen plek in het systeem in te nemen. Wanneer dit (nog) niet mogelijk blijkt, kan er vaak wel een stap in de goede richting gezet worden.
Mijn ervaring is dat één kleine stap al veel in beweging kan brengen. Geleidelijk aan vindt er een verschuiving plaats in je perceptie en beleving. Dit geeft een verandering in je zienswijze, overtuigingen en identiteit. En dat heeft z’n uitwerking op je gedrag.
Groepsopstelling
Een groepsopstelling kun je zien als een levend schilderij. Het is een soort ruimtelijke uitbeelding van een systeem (familie, team, organisatie) waar je deel van uit maakt of bij betrokken bent. Het bijzondere aan opstellingen is dat zich een innerlijk beeld openbaart, dat zichtbaar gemaakt wordt door representanten. Representanten vertegenwoordigen iets of iemand uit het systeem. Dat kan een familielid zijn of jezelf, maar ook bijvoorbeeld een abstract element als het leven, je werk, je onzekerheid, je boosheid, jezelf als klein meisje, je toekomst. Het bijzondere is, dat de representanten toegang blijken te krijgen tot de gevoelens, gedachten en lichamelijke gewaarwordingen van degene die zij representeren. Iedereen kan representant zijn! Je hoeft geen ervaring te hebben of iets te 'kunnen'.
Een opstelling geeft prachtig en treffend weer hoe de werkelijke verhoudingen en onderliggende patronen in het echte systeem zijn. Een opstelling bewerkstelligt dat het systeem opnieuw wordt ‘geordend’, zodat iedereen de juiste plaats weer kan innemen en er weer balans komt in het systeem.
De onderliggende patronen worden duidelijk. En dan kun je op basis van de nieuwe bewuste kennis, andere keuzes of beslissingen maken en deze patronen doorbreken of veranderen.
Een opstelling geeft inzicht, verheldering, vrijheid, verbinding, rust of opluchting en dat creëert ruimte voor oplossingen en transformatie. Een opstelling werkt voor langere tijd door in het systeem van de vraagsteller.